Pandeminin getirdiği ekonomik yaşam, gençlerde daha garanti kariyer araştırma iştahını artırdı. Bu yaklaşım, girişimcilik faaliyetini ölçmek ve izlemek için uluslararası araştırma projesi olan Küresel Girişimcilik Monitörü (GEM) Türkiye raporunda da ortaya konuldu. Yeditepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Esra Karadeniz’in öncülüğünde hazırlanan rapora göre pandemi sonrasında girişimciliği kariyer olarak görenlerin oranı yüzde 17 azalarak yüzde 66.8’e geriledi.
2 BİN 400 KİŞİYİ KAPSIYOR
GEM raporunda 2 bin 400 kişiyle yapılan çalışmada girişimcilik tutumları, algıları, faaliyetleri, girişimci olma motivasyonları, girişimcilerin demografik yapısı pandemi öncesi ve sonrasında nasıl değişikler gösterdiği 2018 ve 2021 yılları karşılaştırarak analiz edildi. Türkiye’deki sonuçlar 2021-22 GEM projesine katılan OECD ülkeleri, BRICS ülkeleri ve bütün GEM ülkeleriyle karşılaştırıldı. Ek olarak, Türkiye’deki girişimcilik ekosisteminin altyapısını belirleyen, 11 kilit alanda girişimcilik konusunda uzman olan kişilerin görüşleriyle yapılan Ulusal Uzman Anketi’nin (NES) verilerine dayanarak değerlendirildi.
FIRSATLARI GÖRMEKTE SORUN VAR
Araştırmanın sonuçlarını değerlendiren Yeditepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. E. Esra Karadeniz, “Yaptığımız çalışmada kişilerin girişimcilik konusunda bilgi ve becerilerine, etrafındaki fırsatları görüp göremediğine, risk alıp alamadıklarına baktık. Bu algıların hepsini bir araya getirdiğimizde Türkiye’de 18-64 yaş arasındaki kişilerin girişimcilik konusunda kendilerine güvenleri olduğunu, risk alabildiklerini görüyoruz. Yine de maalesef fırsatları görme konusunda yetersiz kaldıklarını gözlemledik. Özellikle pandemi sonrasında fırsatları görme noktasında düşüş var. Bunda ekonomideki gelişmelerin etkisi olduğunu düşünüyoruz” dedi.
ÖNERİLERDE BULUNULUYOR
Çalışmanın ülkelerin girişimcilik potansiyelini bulmak için yapıldığını aktaran Prof. Dr. Karadeniz, “Araştırmanın Türkiye ayağında farklı olarak girişimcilik konusunda uzman olan 36 kişiyle görüştük. Türkiye genelinde yaptığımız çalışma kapsamında hem kırsalda hem de kentlerde yaşayan insanlarla iletişime geçildi. Hedefimiz sonunda girişimcilik konusunda önerilerde bulunmak amaçlanıyor” diye konuştu.
Karadeniz’in araştırma sonuçlarıyla ilgili verdiği bilgilere göre özellikle yeni mezunlar risk almaktan çekiniyor. Bu da ekonomik büyüme açısından önemli bir mesele. “Çünkü girişimcilik ekonomik büyümenin motorudur” diyen Karadeniz, tabloyu şöyle özetledi: “Pandemi öncesinde her 100 kişiden 80’i girişimciliği kariyer seçeneği olarak görüyordu. Maalesef pandemi sonrası bu oran yüzde 17 düşerek yüzde 66.8’e geriledi. Pandemi döneminde birçok şirket kapandı, talep düştü. Bu süreçte makroekonomik göstergelerde sapmalar oldu. Bu da insanların gözünü korkuttu. Genç nüfusumuz fazla ancak pandemiden sonra iki önemli değişiklik var. Birincisi Türkiye’de gençler arasında girişimci olma oranı düştü. Orta ve yüksek yaş grubunda ise girişimci olanların sayısı arttı. Gençler pandemi öncesine göre daha temkinli ve girişimciliği kariyer seçeneği olarak görmeyenlerin sayısı arttı. Daha kurumsal şirketlerde çalışıp, az risk alarak başkalarına çalışmayı tercih ediyorlar.”
KADIN GİRİŞİMCİ SAYISI ARTTI
Prof. Dr. Karadeniz, “Araştırmada elde ettiğimiz en güzel bulgu, kadın girişimci oranlarının pandemiden sonra artmasıdır. pandemi öncesinde girişimci her 2.5 erkeğin karşısında bir kadın girişimci vardı. Pandemi sonrasında bu oran 2’ye düştü. Ancak Türkiye’yi diğer ülkelerle karşılaştırdığımızda ise girişimci kadın oranlarımız düşük. Kadınlar girişimci olmak istemiyor. Erkeklere göre kendilerine daha az güveniyorlar, risk almaktan çekiniyorlar. Fırsatları görme konusunda da daha karamsarlar” dedi.
TÜRKİYE OECD LİSTESİNDE İKİNCİ SIRADA
Girişimcilik endeksinde Türkiye’nin, OECD ülkeleri arasında ikinci sırada yer aldığını belirten Prof. Dr. Karadeniz, “Ortalama girişimcilik endeksimiz yüzde 16. Endeksimiz güzel fakat girişimci olma nedenimiz genelde ihtiyaca dayanıyor. Var olan aile işletmesini sürdürmek isteyen girişimci sayımız çok fazla. Biz ihtiyaçtan dolayı girişimci olanların sayısını azaltıp fırsatları görmek için girişimci olanların sayısını artırmalıyız. Türkiye’de düşük ve orta düşük seviyedeki teknolojileri kullanan girişimcilik faaliyeti yapıyoruz. Bunu değiştirmemiz lazım” diye konuştu.
